De aanwas van jonge criminelen en doorgroei in de georganiseerde drugscriminaliteit is een probleem dat hoog op de politieke agenda staat en een terugkerend thema tijdens de stakeholder dialogen. Onderzoek laat zien dat in de stad Utrecht deze problematiek bovengemiddeld groot is. In het stakeholder team is de gemeente Utrecht, de Reclassering Midden-Noord en het parket Midden-Nederland vertegenwoordigd. De dialogen boden hen een uitgelezen kans om de denkkracht van anderen in het stakeholder team te benutten om een aantal aspecten van het voorgenomen beleid in Utrecht, onder de noemer ‘Grenzen stellen, Perspectief bieden’ nader te verkennen. Voor het stakeholder team bood het Utrechtse beleidsvoornemen de kans om een aantal tijdens de stakeholder dialogen geformuleerde inzichten te vertalen naar een feitelijke situatie.
In het verandertraject ‘Bouwstenen voor weerbaarheid’ is voor twee thema’s verkend hoe deze zouden kunnen bijdragen aan effectieve interventies om de aanwas en doorgroei van jongeren en jongvolwassenen in de drugscriminaliteit een halt toe te roepen, namelijk: het activeren van sociale verbanden en het duurzaam verbinden van het sociaal domein, zorg en straf. Daarbij zijn de volgende contouren van de aanpak ontstaan die benoemd is als multidisciplinair toezicht.
Belangrijk is om de problematiek van de jongeren te benaderen vanuit hun levensloop en leefwereld. In plaats van een zaaksgerichte benadering wordt gekozen voor een persoons- en contextgericht benaderig. Daarbij spelen de sociale verbanden rondom een jongere een belangrijke rol, zoals bijvoorbeeld familieleden, maar ook leraren van school of sportcoaches. Deze personen zullen betrokken worden bij interventies die tot doel hebben om gedragsverandering teweeg te brengen. Daarnaast zullen rolmodellen worden ingezet. Het kan daarbij gaan om buddies, maar ook om ‘credible messengers’. Dit zijn personen die de taal van de straat spreken, en een levenservaring hebben die hen in staat stelt jongeren die zich in de drugscriminaliteit bevinden (of daarin dreigen verzeild te raken) geloofwaardig en gezaghebbend aan te spreken.
Bij de inzet van sociale verbanden en credible messengers is het zaak te komen tot een goede afstemming tussen professionals enerzijds en niet professionals anderzijds. Ook de samenwerking tussen de professionals onderling vraagt aandacht. Het is zaak om het juiste netwerk rondom een jongere te organiseren. Passend bij de persoonlijke omstandigheden, problematiek én talenten van een persoon, zullen de juiste interventies plaatsvinden door het duurzaam verbinden van het justitiële, sociaal en zorgdomein.
De contouren voor de werkwijze zullen de komende tijd in de regio Utrecht verder worden uitgewerkt en daarna is het de bedoeling deze voor een overzichtelijke groep jongeren in praktijk te brengen. Het streven is te komen tot een evidence-based aanpak die zich leent voor toepassing op grotere schaal. Daartoe zal lering worden getrokken uit bestaande initiatieven en onderzoek. Actieonderzoek gedurende de uitvoering van het project is belangrijk om zo bij te dragen aan het generen van best practices.
Van de bespreking van dit verandertraject is een meer uitgebreid verslag beschikbaar.
